اهمیت سن در ازدواج
اهمیت اختلاف سنی در ازدواج
تفاوت سني در آمادگي بيولوژيکي بين زنان و مردان، خود مي توان تفاوت سني زوجين را موجب شود. علاوه بر آن، قواعد اجتماعي ناظر بر ازدواج نيز مي توانند در افزايش يا کاهش اختلاف سني زوجين تاثيرگذار باشند. تفاوت سني زوجين عوامل نظير ثبات رابطه زناشويي، رضايت ازدواجي و تعداد فرزندان مورد علاقه را تحت تاثير قرار مي دهد. بنابراين تبيين علل موثر بر تفاوت سني زوجين مي تواند با توجه به تبعات اجتماعي و جمعيتي آن حايز اهميت باشد.
ميانگين تفاوت سن زوجين با سن، شهرنشيني، ميزان تحصيلات مردان، باسوادي زنان و تفاوت تحصيلي زوجين (به نفع مردان) ارتباط مستقيم دارد. فعاليت زنان در خارج از خانه، انتخاب آزادانه تر همسر توسط زنان و سن زنان رابطه معکوسي را با تفاوت سن زوجين نشان مي دهد.
یکی از موضوعاتی که مانع ازدواج جوانان شده است، تفاوت سنی دختر و پسر به ویژه بزرگتر بودن دختر است؛ معیاری که برای اغلب خانوادهها, اصل تشکیل زندگی شده و اهمیت آن به حدی است که حتی با وجود هم کفو بودن یا تفاهم داشتن دو طرف، مخالفت جدّی برخی از خانوادهها را به همراه دارد و علامت سوالهای زیادی را برای آنها به وجود آورده است.
اگرچه اغلب کارشناسان حوزههای روانشناسی، جامعه شناسی و مذهبی در خصوص تفاوت سنی دختران و پسران دیدگاههای مختلفی دارند، امّا آن چه که در نهایت موجب اجماع نظر نهایی آنها شده اهمیت ازدواج و توجه به معیارهای مهمتر است تا حاشیهها باعث دور شدن از متن نشوند.
در این میان جوانانی هستند که برای ساختن یک سقف مشترک انتظار میکِشند و از مخالفت خانوادههای خود صرفا به دلیل بزرگتر بودن دختر از پسر گلایه میکنند.
عوامل تاثیر گذار بر رضایت زناشویی
عوامل تاثیر گذار بر رضایت زناشویی مولفههای مختلفی را در بر میگیرد که از مهمترین آنها میتوان به بلوغ روانشناختی طرفین و شناخت دقیق یکدیگر اشاره کرد. وجود شباهت شخصیتی در مرد و زن، سلایق، فعالیتها و اهداف مشترک را به همراه دارد و رابطه باثباتتری را پیشبینی میکند. هرچه طرفین از انگیزههای ازدواج خود آگاه تر باشند و این انگیزه بیشتر مربوط به عوامل درونی باشد تا عوامل بیرونی، احتمالا آمادگی برای ازدواج بالاتر است.
جوانان ممکن است از روی فشار اطرافیان و محیط تصمیم به ازدواج گرفته باشند و الزاما به بلوغ عاطفی، اجتماعی و اقتصادی برای ازدواج نرسیده باشند و در نتیجه مهارتهای لازم برای ازدواج موفق را به دست نیاورده باشند.
این تصمیم تنها به دلیل واکنش به فشار محیط است و فرد احتمالا آمادگی برای ازدواج کردن ندارد. در امر ازدواج از جمله عوامل تاثیرگذار میتوان به هم سو بودن و شباهت طرفین اشاره کرد. البته این شباهت هرگز به صورت صد در صد نخواهد بود، اما هرچه میزان این شباهت بالاتر باشد احتمال صمیمت، ثبات و رضایت طرفین را بالاتر میبرد.
اختلاف سن روانی در ازدواج
بلوغ عاطفی، اجتماعی و اقتصادی که بهتر است اولویت بیشتری نسبت به سن تقویمی داشته باشد، عوامل تشکیل دهنده سن روانی هستند. بررسی این موضوع که طرفین نسبت به هیجانات و سلایق خود چه مقدار شناخت دارند، چگونه هیجانات و احساسات خود را بروز میدهند و توان مدیریتی و مهارت کنترل احساسات آنها چگونه است، بلوغ عاطفی را تشکیل میدهد. داشتن ثبات، مسئولیتپذیری و احساس رضایت در شغل نیز از عوامل مهم در پیشبینی سازگاری و موفقیت ازدواج به حساب میآید. در واقع باید میان سن عقلی و سن عاطفی و سن شناسنامه ای افراد قائل به تفکیک بود. سن عقلی بر مبنای رشد عقلانی افراد و سن عاطفی به واسطه پرورش درست احساسات و درک فرد از هیجاناتش تخمین زده می شود. تمامی این موارد می توانند در تعیین سن ازدواج نقش موثری داشته باشند.
باورهای جامعه درباره اختلاف سنی در ازدواج
در جامعه ما اختلاف سنی میان مرد و زن برای ازدواج، از باورهای فرهنگی و اعتقادی نشات میگیرد.
این الگو طرفدار بزرگتر بودن مرد از زن بوده و معمولا هرچه این اختلاف بیشتر باشد اعتقاد بر این است که ازدواج از ثبات بیشتری برخوردار میباشد. از طرفی افزایش فعالیت زنان در جامعه و اهمیت تحصیلات و به تبع آن پا به عرصه گذاشتن زنان با اعتماد به نفس، یکی از عواملی است که اهمیت بزرگتر بودن مرد را برای ثبات ازدواج زیر سوال میبرد.
از باورهای رایج در این زمینه اعتقاد به توان مدیریتی در مردان است که در کنار توان تربیتی زنان میتواند در زندگی زناشویی تعادل ایجاد کند. امروزه بیشتر از گذشته شاهد بزرگتر بودن زن از مرد در ازدواج هستیم که با توجه به متغیرهایی، عامل اختلاف سنی به تنهایی و به صورت مستقیم چه از سوی مرد و چه ازسوی زن، در رضایت زناشویی اهمیت محوری ندارد. نتایج تحقیقات متعدد در این زمینه این قواعد را نه تنها برهم زده است بلکه ما را به سمتی میبرد که عوامل روانشناختی را در هر نوع ازدواج بیشتر از گذشته مد نظر قرار دهیم. به نظر می رسد شناخت پیش از ازدواج در جامعه امروز بیش از گذشته ضروری به نظر می رسد.
فرم رزرو وقت فوری
اختلاف سنی در ازدواج معمولی چقدر است؟
درصد زیادی از زنان و مردانی که برای مشاوره قبل از ازدواج به مشاور مراجعه می کنند، می خواهند بدانند که چه اختلاف سنی برای ازدواج مناسب است.
طبق نتایج پژوهش هایی که انجام شده است، بیشترین ازدواج ها مربوط به افرادی است که هم سن هستند و یا این که اختلاف سنی زن و مرد زیر ۱ سال است. این آمار حدود یک سوم آمار را شامل می شود. بعد از آن حدود بیست درصد ازدواج ها مربوط به ازدواج هایی است که در آنها مردان ۳ سال بزرگتر هستند. کمترین آمار ازدواج هم مربوط به ازدواج هایی است که در آنها زنان ۲۰ سال بزرگتر هستند. اما به طور معمول سهم بیشتری از ازدواج ها مربوط به ازدواج هایی است که مردان بزرگتر هستند.
بزرگتر بودن دختر از پسر برای ازدواج از دیدگاه شرعی و دینی:
اسلام در این خصوص هیچ نوع حکمی نداده است، چرا که به طور کلی مبنای دین ما برای ازدواج، کفویت است، بدین معنا که زن و شوهر باید با یکدیگر هم کفو باشند.
از دیدگاه دین مبین اسلام، منظور از کفو همان ایمان است. یعنی دختر و پسر جوانی که قصد ازدواج با یکدیگر را دارند باید از لحاظ ایمانی با یکدیگر هم کفو باشند، چراکه ایمان، ملاک مهمی برای ازدواج است.
اسلام در امر ازدواج، هیچ گونه محدودیتها و موانعی را برای جوانان قرار نداده است و حکمی مبنی بر اینکه چون دختری از پسری بزرگتر است پس نباید با یکدیگر ازدواج کنند ارائه نداده است، چرا که این موضوع باعث محدود کردن آزادی اشخاص در امر مهم ازدواج میشود.
در حقیقت، موضوع تفاوت سنی و بزرگتر بودن دختر از پسر، یکی از موارد اجتماعی است که هر فردی با سلیقه و معیار خود با آن روبرو شده و در نهایت انتخاب میکند و این موضوع از لحاظ اسلام هرگز مذمت نشده است و افراد برای ازدواج خود باید بر اساس هم کفو بودن، دارا بودن صلاحیتهای لازم، تفاهمها و ملاکهای مهمی که در دین مورد اهمیت قرار گرفته است، تصمیم لازم را بگیرند.
ممکن است انتخاب پسر جوانی، دختری باشد که اگرچه این دختر از او بزرگتر است، اما تمامی ملاکهای یک همسر شایسته و باایمان از نظر او را داشته باشد که در این شرایط نمیتوان صرفا به دلیل اینکه دختر جوان از او بزرگتر است، از ازدواج آنها ممانعت و این نوع ازدواج را رد کرد.
اختلاف سنی زیاد در ازدواج و دلایل آن
تفاوت سنی بین زن و مرد در حدود 10 سال یا بالاتر معمولا به عنوان اختلاف سنی زیاد در نظر گرفته میشود.
عوامل گوناگونی میتوانند در گرایش به ازدواج با فرد بسیار بزرگتر تاثیر بگذارد. از جمله مهمترین آنها میتوان به موارد زیر اشاره کرد:
1- نداشتن حمایت کافی از جانب والدین
برخی افراد نمیتوانند نقشهای مختلف را از یکدیگر تفکیک کنند. برای مثال آنها از همسرشان انتظار دارند جای پدر و مادرشان را در زندگی گرفته و نقشهای آنان را نیز ایفا کنند. این افراد اغلب در گذشته رابطه خوبی با پدر و مادر خود نداشتهاند و بیشتر از آن که به دنبال همسر بگردند کسی را میخواهند که مثل پدر یا مادر از آنها حمایت کند. همین مسئله باعث میشود که بیش از سایرین به ازدواج با افراد مسن گرایش داشته باشند.
2- داشتن مشکلات مالی
افراد مسنتر معمولا وضعیت مالی باثبات تری دارند و راحتتر میتوانند امنیت مالی همسر خود را برآورده کنند. همین امر باعث میشود افرادی که از نظر مالی دچار کمبود هستند بیش از سایرین به ازدواج به خاطر پول با فردی مسنتر از خود تمایل نشان دهند.
3- کمبود اعتماد به نفس
برخی افراد در برابر افراد همسن خود از اعتماد به نفس کافی برخوردار نیستند و در روابط عاطفی بیشتر به سمت افراد مسنتر گرایش دارند. در واقع آنها ممکن است وقتی خود را با همسالانشان مقایسه میکنند احساس نمایند به اندازه کافی خوب نیستند. اما در برخورد با افراد مسن نگرانی کمتری در مورد ظاهر و سایر ویژگیهای خود داشته باشند. اگر احساس میکنید که از نظر اعتماد به نفس آسیب پذیر هستید به جای تصمیم گرفتن بر پایه ضعفهای وجودی خود، ابتدا برای افزایش اعتماد به نفس خود تلاش کنید. مراجعه به یک روانشناس، شرکت در جلسات روان درمانی و مطالعه کتابهای خودیاری تا حد زیادی میتوانند به شما کمک نمایند تا اعتماد به نفس خود را بهبود ببخشید.
4- پیدا نکردن مورد مناسب برای ازدواج
برخی از افراد به خصوص دختران از بالا رفتن سن خود و ازدواج نکردن واهمه دارند. این امر فشار روانی زیادی را به آنها تحمیل میکند و باعث میشود که ملاکهایی نظیر ازدواج با همسن را نادیده بگیرند. همیشه به یاد بسپارید که ترس از مجرد ماندن نباید به بهای یک ازدواج بد تمام شود. شما هرگز مجبور نیستید با کسی که ملاکهای ذهنی شما را برآورده نمیکند، ازدواج کنید. به جای نادیده گرفتن ملاکهای اصلی و مشکلات موجود سعی کنید به کمک یک متخصص، روابط اجتماعی خود را گسترش داده و فرصتهای بیشتری برای پیدا کردن همسر مناسب در اختیار خود قرار دهید.
چرا اختلاف سنی در ازدواج اهمیت دارد؟
اختلاف سنی در ازدواج از چند دیدگاه قابل بررسی است. زنان و مردانی که می خواهند ازدواج کنند و یا رابطه داشته باشند باید بدانند که تفاوت سنی در ازدواج بر عوامل زیادی تاثیر می گذارد. به همین دلیل زمانی که زن و مردی تصمیم می گیرند که ازدواج کنند باید بدانند که ممکن است بر سر راهشان چالش های متفاوتی به وجود بیاید.
مهم ترین چالش هایی که ممکن است در اختلاف سنی در ازدواج پیش بیاید عبارتند از:
۱- اختلاف های زناشویی
اختلاف های زناشویی یکی از مهم ترین اتفاقاتی که ممکن است اختلاف سنی در ازدواج ایجاد کند. زن و مردی که اختلاف سنی داشته باشند، احتمالا در دوره های متفاوتی رشد کرده اند. به همین دلیل ممکن است در مورد موضوعات مختلف اختلاف نظر داشته باشند و نتوانند با همدیگر کنار بیایند.
زن و شوهری که زندگی مشترک تشکیل داده اند باید در زندگی شان صبر داشته باشند. موضوع مهمی که وجود دارد این است که باید بتوانند با اختلاف ها کنار بیایند و به صورت منطقی با آنها مواجه شوند. در این وضعیت برای حل اختلاف ها به تلاش و پیگیری هر دو طرف نیاز است.
۲- مشکلات جنسی
مشکلات جنسی یکی از شایع ترین دلایل دیگری است که باعث ایجاد اختلاف در زندگی می شود. اختلاف سنی در ازدواج باعث می شود تا زن و مرد از نظر جنسی در دوره های متفاوتی به سر ببرند. همین تفاوت می تواند باعث ایجاد اختلاف در زندگی زناشویی شود.
حقیقتی که وجود دارد این است که افراد در دوران جوانی از نظر میل جنسی فعال تر هستند و تمایل بیشتری برای داشتن رابطه جنسی در زندگی مشترک شان دارند. در چنین شرایطی اگر یکی از زن و مرد این دوره را رد کرده باشد و از نظر سنی، شرایط بالاتری را داشته باشد، نیازهای جنسی زن و شوهر متفاوت است و اختلاف در زندگی هایشان ایجاد می شود.
هم چنین یائسگی یک مشکل دیگری است که به خاطر اختلاف سنی در ازدواج ممکن است گریبانگیر افراد شود. معمولا خانم هایی که به سن یائسگی می رسند از نظر جنسی سرد مزاج می شوند و دیگر میل زیادی به برقراری رابطه جنسی ندارند. هم چنین آقایانی با بالا رفتن سن ممکن است مشکلاتی مثل نعوظ، زودانزالی و سرد مزاجی داشته باشند. مشکلات یاد شده ممکن است زندگی زن و شوهر را تحت تاثیر قرار دهد.
۳- مشکلات فرزندان
داشتن فرزند یکی از عوامل مهمی است که افراد را به ازدواج ترغیب می کند. اما فرزند دار شدن با وجود اختلاف سنی در ازدواج می تواند یک چالش بسیار بزرگ باشد. فرزندانی که متوجه می شوند که پدر و مادرشان اختلاف سنی بیشتری نسبت به دیگر پدر و مادرها دارند ممکن است با دوگانگی مواجه شوند و نتوانند با این موضوع به راحتی کنار بیایند.
هم چنین اگر پدر یا مادر کودک یا نوجوان در دوره میانسالی باشد، معمولا نمی تواند ارتباط مناسبی با فرزندش ایجاد کند. به همین علت ممکن است فرزند از نظر روحی و عاطفی مشکل پیدا کند و نتواند زندگی خوبی را داشته باشد.
مشکل دیگری که در چنین ازدواج هایی پیش می آید این است که زن و مرد می خواهند فرزندشان را بر اساس تربیتی که مدنظر خودشان است تربیت کنند و بنابراین در تربیت کودک اختلاف ایجاد می شود و زن و شوهر مشکل پیدا می کنند.
چند سال اختلاف سنی در ازدواج مناسب است؟
حقیقتی که وجود دارد این است که هیچ دلیلی وجود ندارد که ازدواج هایی که در آنها اختلاف سنی زن و مرد زیاد است، الزاما ناموفق خواهد بود و ازدواج هایی که در آنها اختلاف سنی زن و مرد کم است حتما موفق می شود. موفق بودن یا موفق نبودن ازدواج با وجود اختلاف سنی به عوامل دیگری بستگی دارد.
عواملی که باعث موفق بودن ازدواج می شود:
۱- مسائل فکری
رشد فکری و عقلانی زن و مردی که تصمیم دارند با هم ازدواج کنند بر موفقیت ازدواج آنها تاثیرگذار است. زن و مردی که تصمیم می گیرند با وجود اختلاف سنی ازدواج کنند، باید بدانند که ممکن است مشکلات زیادی بر سر راهشان قرار گیرد. به همین دلیل اهمیت دارد که خودشان را برای این موضوعات آماده کنند.
صحبت های اطرافیان، مخالفت خانواده و دعواهای زن و شوهری بیشتر از حد معمول، یک موضوع طبیعی است که در چنین ازدواج هایی پیش می آید. بنابراین اگر زن و مردی تصمیم گرفته اند که ازدواج کنند و به همدیگر علاقه دارند نباید از این اتفاقات بترسند و باید با آمادگی کامل وارد زندگی شوند.
صحبت هایی که دیگران در مورد زندگی شما می کنند به مرور برطرف می شود و جلب کردن نظر خانواده کار سختی نیست اما مهم ترین مسئله این است که زن و مرد می بایست ظرفیت روحی شان را آنقدر بالا ببرند که برای هر اختلاف نظری آمادگی داشته باشند اجازه ندهند که به مشکل بر بخورند.
۲- انتظارات مالی
مشکلات مالی یکی از پرتکرار ترین موضوعاتی است که باعث اختلاف زنان و مردانی می شود که ازدواج کرده اند. زمانی که زن و مرد با هم اختلاف سنی داشته باشند، ممکن است انتظارات مالی متفاوتی از زندگی داشته باشند. همین موضوع می تواند باعث ایجاد اختلاف بین زن و شوهری شود که زندگی مشترک را شروع کرده اند.
در چنین شرایطی موضوعی که به زن و مرد کمک می کند تا بتواند به زندگی شان سر و سامان بدهند این است که انتظارات معقولی در زندگی داشته باشند. اختلاف سنی در ازدواج خودبخود اختلاف سلیقه را به وجود می آورد. این اختلاف سلیقه اگر با اختلاف در سطح زندگی همراه شود می تواند زندگی مشترک را به خطر بیندازد. به همین دلیل در مشاوره قبل از ازدواج به زن و مرد توصیه می شود در مورد مسائل مالی با هم به صورت شفاف صحبت کنند تا در آینده به مشکل برنخورند.
نکاتی که در خواستگاری باید به آن توجه کنید :
1- ملاک های خود را فراموش نکنید
برخی شرایط باعث میشود که افراد ملاکهای خود را فراموش کرده و در جلسات خواستگاری شتاب زده عمل کنند. برای مثال داشتن یک خواستگار پولدار باعث میشود که بسیاری از افراد به سایر معیارهای خود توجهی نکنند و مسائلی نظیر تفاوت سنی و پیامدهای ازدواج با مرد سن بالا برای آنها مهم نباشد. در حالی که این مسئله تاثیر خود را بعد از ازدواج نشان خواهد داد. در نتیجه لازم است پیش از هرچیز ملاکها و معیارهای مهمی که برای ازدواج دارید را بشناسید و در جلسات خواستگاری به این موضوع دقت داشته باشید که در ازای به دست آوردن هر ملاک چه چیزهایی را از دست میدهید.
2- با قطعیت به موضوع سن نگاه نکنید
همان طور که پیشتر اشاره شد امروزه متخصصین در کنار سن تقویمی مسئلهای تحت عنوان سن روانی را مطرح میکنند. این مسئله یادآور میشود که لزوما دست یابی به سن خاص نشان دهنده پختگی و آمادگی برای ازدواج نیست. چه بسا افرادی که با وجود گذر از سن 30 سال هنوز آمادگی لازم برای شروع زندگی مشترک را ندارند و مهارتهای لازم برای ازدواج را نیاموختهاند. در نتیجه هرگز تنها بر اساس سن در مورد تواناییهای فرد مقابل قضاوت نکنید.
3- با ویژگی های شخصیتی خود و همسر آینده تان آشنا شوید
افراد مسنتر معمولا تمایل دارند کنترل رابطه را به دست بگیرند. این مسئله برای افرادی که از نظر شخصیتی از سلطه پذیری پایینی برخوردار هستند بسیار دشوار به نظر میرسد. همین مسئله در رابطه زناشویی میتواند تعارضهای بسیاری را برانگیزد. در نتیجه لازم است که علاوه بر سن حتما صفات شخصیتی را نیز مد نظر قرار دهید تا بتوانید به پیش بینی بهتری در مورد سازگاری با همسر آیندهتان دست یابید.
4- چشم انداز رابطه را در نظر بگیرید
برای اینکه بتوانید از تاثیرات اختلاف سنی در ازدواج آگاه شوید، باید کمی آینده نگر باشید و به چشم انداز رابطه در بلند مدت نگاه کنید. اگر اختلاف سنی شما با همسرتان بیش از اندازه باشد، لازم است که خود را با موضوعاتی نظیر درگیری همسر با بیماریهای مرتبط با کهولت سن آماده نمایید. داشتن چنین چشم اندازی به شما کمک میکند تا واقع بینتر باشید و قبل از این که به طور جدی وارد زندگی مشترک شوید در مورد مشکلات احتمالی بینش داشته باشید.
سخن آخر:
اختلاف سنی در ازدواج یک چالش بزرگ برای افرادی است که می خواهند ازدواج کنند. اختلاف سنی مناسب ازدواج به عوامل زیادی بستگی دارد. ممکن است زن و مردی از نظر سنی اختلاف کمی داشته باشند اما به دلیل اختلاف هایی که از نظر فرهنگی و فکری دارند نتوانند زندگی خوبی با هم داشته باشند و زندگی خوبی را تجربه نکنند.
از طرف دیگر ممکن است زوجی وجود داشته باشد که با وجود اختلاف سنی اما با هم ارتباط خوب و نزدیکی داشته باشند و بتوانند به خوبی با هم صحبت کنند و در مورد موضوعات مختلفی که در زندگی شان پیش می آید بحث کنند و زندگی موفقی را در پیش داشته باشند.
همان طور که گفته شد تفاوت سنی در ازدواج به تنهایی عامل تعیین کننده برای تضمین موفقیت در ازدواج یا محکوم به شکست شدن زندگی مشترک نیست. با این حال اگر در موقعیتی قرار دارید که نگران تفاوت سنی در ازدواج هستید، با مشاوره قبل از ازدواج میتوانید از این سردرگمی رهایی پیدا کنید. طی جلسات مشاوره با گرفتن شرح حال، بررسی انگیزههای ازدواج زوجین و تست تفاهم ازدواج میتوان میزان موفقیت ازدواج را با توجه به تفاوت سنی برآورد کرد.
درباره رضا بیرانوند
رضا بیرانوند روانشناس عمومی مشاور و برنامه ریز موفقیت در زندگی کارشناس و مشاور برنامه های صدا و سیما مشاوره حضوری با بیش از 2000نفر به صورت خصوصی حضور دربیش از 1000برنامه رادیویی و تلویزیونی کارشناس شبکه های تلویزیونی دو-چهار-پنج کارشناس شبکه های رادیویی جوان-ایران-فرهنگ-اقتصاد مولف و مبتکر شیوه های نوین در علوم مشاوره و روانشناسی
نوشته های بیشتر از رضا بیرانوند