رابطه با فرد خودشیفته
زندگی با یک خودشیفته! چگونه با او برخورد کنم؟
خودشیفتگی یا نارسیسیسم، یک ویژگی شخصیتی است و در حالت های شدید خود، اختلال شخصیتی خودشیفتگی نامیده میشود.
یک انسان خودشیفته، نگرش ها، شخصیت و باورهای خود را تحسین میکند و خود را بالاتر از دیگران میپندارد. تعامل با این افراد حتی در روابط عادی هم دشوار است.
احتمالا همه ما یک نفر را میشناسیم که خود را خیلی قبول دارد و دیگران را دست پایین فرض میکند و حقی برای اطرافیان خود قائل نیست. چنین شخصی به نظر آدم وحشتناک و غیرقابل تحملی میرسد.
زندگی کردن با یه شخص خودشیفته میتواند به شدت ناامید کننده باشد.
اختلال شخصیت خودشیفته، یکی از انواع اختلالات شخصیت است.
میتوان گفت همه انسان ها درصدی خودشیفته هستند، اما آنچه از آن به عنوان اختلال شخصیتی خودشیفتگی نام میبرند، به مواردی گفته میشود که درصد خودشیفتگی بیش از حد معمول باشد.
ماندن در رابطه با فرد خودشیفته، مانند بازی با آتش خطرناک است.
اگر عاشق شده اید، می دانید چقدر احساسی که دارید، خوب است. احساسی هیجان انگیز و در عین حال وحشتناک است. شما ممکن است به شدت عاشق شخصی باشید و انتظار داشته باشید که این ارتباط، آغاز دلپذیر افسانه ی زندگی شما باشد. اما آگاه باشید که ممکن است آن چیزی نباشد که شما فکر می کنید، و یک تله ی عشق جعلی با بیماری خودشیفتگی باشد.
خودشیفته ها همه جا هستند جای تعجب نیست که ما چنین افرادی را در خانه، محل کار و زندگی روزمره خود می بینیم. در واقع، همه ما برخی از صفات خودشیفتگی را داریم. با این حال، برخی از افراد در خدمت به خود، بالاتر از حد طبیعی هستند و باعث آسیب عاطفی به دیگران می شوند.
علائم فرد خودشیفته:
- شخص خودشیفته خود را استثنایی و منحصر به فرد می داند.
- توقع دارد دیگران او را استثنایی بدانند!
- فکر می کنند همیشه حق با آنهاست و دیگران باید نظر آنها را در همه ی موارد بپذیرند و باید به حقانیت او اعتراف کنند.
- علاقه بسیاری دارند که مورد ستایش قرار گیرند. تملق و چاپلوسی را دوست دارد.
- معتقد هستند که باید با افراد مهم و معروف در ارتباط باشند. داشتن رابطه با افراد مهم برایشان بزرگی می آورد، و برعکس. اگر به ناچار با افراد سطح پایین جامعه رابطه داشته باشند، آنرا مخفی می کنند.
- انتظار دارند همه قدر او را بدانند و از کاری که کرده تعریف کنند و همه از آن با خبر باشند. اگر مادر یا پدر بوده، فرزندان باید از خوبی های او بگویند.
- برای همه چیز توضیح و توجیه دارند. توان این را دارند که با وجود اینکه کاری بد و غلط کرده، آن را آنقدر بپیچانند که به نوعی خوب جلوه دهد.
- سعی دارند که همیشه جالب و جذاب باشند. جذابیت در آرایش، بیان خود، برخوردشان، کاربرد لغات و کلماتشان میشود دید.
- ترس عجیبی از عادی دیدن و معمولی بودن خود دارند. از انسان های عادی و معمولی بدشان می آید.
- چیزهای ناقص و ناکامل را بد و غلط می دانند. اعتقاد دارند:نباید کاری کرد، مگر اینکه بهترین باشد. نوعی کمال پرستی دارند.
- در مورد موفقیت های داشته و نداشته خود بسیار اغراق می کنند.
از دیگر نشانه های فرد خودشیفته:
✓ همواره با مادر یا پدر خود مشکل دارند
✓ از لحاظ عاطفی نابالغ هستند
✓ تقاضاهای زیادی دارند
✓ استانداردهای اخلاقی مشکوک دارند
✓ دروغگو یا مهاجم دائمی هستند
✓ همدلی نسبت به دیگران ندارند
✓ همه را برای مشکلات خود سرزنش می کنند و هرگز مسئولیت زندگی خود را نمی پذیرند
✓ دلیل تراشی مکرر می کنند
✓ معمولا احساس پشیمانی ندارند
✓ اغلب عصبانی هستند
✓ در اطراف آنها احساس گمراهی و آشفتگی می کنید
✓ اغلب چیزهای بدی را به شما می گویند و سپس شما را نسبت به واکنش بیش از حد یا هیجان منفی تان متهم می کنند
✓ باعث می شوند شما احساس بدبودن یا بی ارزشی کنید و یا از شما زیاد انتقاد می کنند
✓ از دید دیگران آنها فوق العاده و جذاب به نظر می سند
آنچه باید در مورد یک خودشیفته یاد بگیرید:
هیچ راهی برای اصلاح یا بهبود رفتار یک خودشیفته وجود ندارد، مگر پذیرش و درمان! که البته آن روند هم آسان نخواهد بود.
اگر خودتان را در رابطه با یک خودشیفته یافتید که بینشی به شخصیت و نگرش خود ندارد، بهتر است در اولین فرصت از این رابطه خارج شوید.
با این حال، تمام کردن رابطه به طور کامل با یک فرد خودشیفته غیر ممکن است. در هنگام پایان دادن رابطه، افراد خودشیفته از لحاظ روانشناختی ضربه میخورند که نمیتوانند رابطه شان را ادامه دهند.
علاوه بر این شما احتمالا بسیار شگفت زده خواهید شد وقتی شریک خودشیفته تان با خشم واکنش نشان میدهد، توهین میکند، به هر دلیلی به شما صدمه می زند، تا هر طور شده شما را نگه دارد. دروغ میگویند یا عذرخواهی نصفه و نیمه ای میکنند و خودشان را توجیه میکنند. بنابراین، ارتباط را به حداقل برسانید و مرزهای محکمی را مشخص کنید.
طبیعی است حال بد را تجربه کنید! شما روزهای خوب و روزهای بد خواهید داشت. ممکن است احساس کنید که در گرداب احساسات افتاده اید. احساسات خود را بطور آزاد درمیان بگذارید. به گروه های حمایت کننده ملحق شوید. داشتن افرادی که دقیقاً میتوانند درک کنند شما چه احساساتی دارید برای بهبودی کمک کننده خواهد بود. به خودتان فرصت ترمیم شدن بدهید و از درمانگر و متخصص کمک بگیرید.
اگر قادر نیستید که فرد خود شیفته را از زندگیتان حذف کنید، بهتر است یاد بگیرید چطور با چنین شخصیتی رفتار کنید.
مهارت های رفتاری با فرد خودشیفته
یاد بگیرید که چه چیزی قابل مذاکره هست و چه چیزهایی نیست
او نمیخواهد با قوانین “احمقانه” شما محدود شود و چنین میگوید که: فقط یه بار زندگی میکنه، پس چرا خود را محدود کند؟ و این شما هستید که باید با او هماهنگ باشید، او از خواسته اش کوتاه نخواهد آمد.
در چنین شرایطی، بهتر است بدانید چه موضوعاتی را تا چه حدی میتوانید تحمل کنید.
البته این به این معنی نیست که او دقیق مطابق خواسته شما رفتار کند، در عین حال به این معنی نیست که از قدرت نفوذ خود برای جلوگیری از بیرون آمدن الگوها استفاده نکنید.
شما ممکن است بعضی از رفتارها را دوست نداشته باشید اما اگر که رخ دهند مسئله بزرگی نیست. اما در برخی موارد موضوع متفاوت است و شما به هیچ عنوان نمی توانید آن رفتار خاص را تحمل کنید.
حتما در فرصتی مناسب برای تعیین حدود و مرزهای این دونوع رفتار بصورت شفاف با یکدیگر صحبت کنید.
چگونه خودشیفتگی را درمان یا متوقف کنیم؟
راه اصلی درمان خودشیفتگی، روان درمانی است. این روش درمانی، طولانی مدت است.
چند مورد زیر میتوانند راهگشا باشند:
به شخص خودشیفته کمک کنید تا راحتتر با دیگران ارتباط برقرار کند و رابطه ای قوی تر و پرمحبت تر با آنها برقرار کند.
دلیل بروز افکار منفی را دریابید و یاد بگیرید که چگونه با رفتاری مثبت، با آنها کنار بیایید.
قدرت درونی خود را بشناسید تا انتقادها را راحتتر بپذیرید و در مورد آن عمل کنید.
هیچ دارویی برای درمان خودشیفتگی وجود ندارد. اگر همسر شما نشانگان دیگری مانند افسردگی، اضطراب یا دیگر مشکلات را بروز میدهد، پزشک میتواند برای او دارو تجویز کند.
بدانید چه زمانی در معرض انفجار قرار دارید
وقتی همسر خودشیفته شما چیزی میگوید، بعدا گفتن آن را انکار میکند و یا ادعا میکند که چیز دیگری گفته است، ممکن است شما به عقل خودتان شک کنید!
فرد خودشیفته ممکن است اینگونه رفتارها را انجام دهد تا شما تعادل خود را از دست بدهید.
به احتمال زیاد، او تنها به نیازش به صورت لحظه ای پاسخ میدهد و آنچه را که قبلا گفته بود فراموش میکند.
آگاهی قبلی از اینگونه موارد، به حفظ خونسردی شما هنگام وقوع کمک میکند تا کمتر اذیت شوید.
طغیان های هیجانی او را تحمل نکنید
گاهی اوقات شما از دست یکدیگر ناراحت میشوید و نیاز دارید که مدتی جریان پیش آمده را رها کنید. اما اینکه چگونه میتوان از سر مسائل رد شد، بسیار مهم است. اگر با تحقیر و بی احترامی با شما صحبت میشود، این کار را تحمل نکنید. نحوه برخورد با مساله را قبل از وقوع مشخص کنید. از قبل شفاف سازی کنید که با انکار رفتارهای زشتش کنار نخواهید آمد.
مهارت مذاکره را بیاموزید
فقط به دلیل اینکه خودشیفته چیزی را می خواهند به این معنی نیست که او حتما باید آن را بدست آورد.
فقط به این دلیل که خود را با زور ابراز میکند، به این معنی نیست که باید از خواسته اش پیروی کنید.
شما باید بدانید که چقدر قدرت دارید، از آن چگونه و چطور استفاده کنید و قدرت خود را در مذاکره عملی کنید.
مهارت های مذاکره مخصوصا با افراد دشوار را یاد بگیرید. این مهارت به بسیاری از زمینه های زندگی امروز و آینده شما کمک خواهد کرد.
فرم رزرو وقت فوری
اعتماد به نفس خود را تقویت کنید.
از کمبود عزت نفس خود شگفت زده نشوید! زیرا همسر خودشیفته شما فقط فکر برآورده کردن نیازهای خود است نه شما و این بدان معنا نیست که شما مشکل دارید. فقط به این معنی است که شما از جانب او بخاطر موفقیت هایتان تشویق نمیشوید.
بنابراین، با خودتان مهربان باشید. وقت بیشتری را با افرادی بگذرانید که موفقیت های شما را تصدیق میکنند.
درگیر فعالیت های گروهی موردعلاقه تان باشید که عزت نفس شما را تقویت می کند.
همه چیز را درون خودتان نریزید
خودتان را منزوی نکنید.
شاید صادقانه بودن با دیگران و توضیح در مورد چگونگی رفتار خودشیفته همسرتان سخت باشد.
ممکن است خجالت بکشید، خصوصا اگر مدت هاست که رفتار او را از دیگران مخفی کرده اید.
با این وجود، ببینید آیا می توانید به یک دوست یا عضو قابل اعتماد خانواده در مورد توضیح آنچه برای شما بسیار ناامید کننده بوده است اعتماد کنید؟
در جستجوی کمک های حرفه ای باشید که می تواند در تقویت مهارت های مقابله ای و تقویت تصمیم خود به شما کمک کند.
زندگی با فرد خودشیفته آسان نیست.
بپذیرید که شما نمی توانید چهره اصلی شخصیت دیگری در او ایجاد کنید. اگر واقعا تحمل رفتارش را ندارید، جدایی را در نظر بگیرید. اما اگر می خواهید در کنار هم باشید، تمام تلاش خود را بکار بگیرید تا این استراتژی ها عملی شوند.
چگونه از رابطه با یک فرد خودشیفته بیرون بیاییم؟
پایان دادن به یک رابطه همیشه دردناک است. خروج از رابطه ای که یکی از طرفین، خودشیفته است، خیلی مشکل تر است. انسان های خودشیفته، جذاب هستند و به خوبی میتوانند شما را فریب بدهند. بنابراین، حتی اگر بخشی از وجود شما احساس کند که باید این رابطه را ترک کنید، ممکن است آماده ی این کار نباشید. برای خروج از چنین رابطه ای، به چند مورد زیر توجه کنید:
خودتان را برای مشکلات زندگی همسرتان ملامت نکنید. اگر همسر شما کاری میکند که شما را مسئول مشکلات زندگی اش نشان دهد، از او بخواهید که این رفتار را دیگر انجام ندهد.
همسر شما هیچ گاه تغییر نخواهد کرد. به خودتان بگویید که شما لایق بهتر از این هستید.
عدم رضایت خود را به زبان بیاورید و بر سر حفظ منافع خود پافشاری کنید.
بخشی از زمان خود را به فعالیت های مورد علاقه ی خود اختصاص بدهید و در آن زمان از رابطه ی خود فاصله بگیرید. تمام زندگی خود را به خواسته ها و نیازهای همسرتان اختصاص ندهید.
به خودتان از نظر فیزیکی و روحی بها بدهید. هر زمانی که احساس کردید، بی انصافانه نسبت به همسر خود رفتار کرده اید، به خودتان بگویید که در عوض با خودتان منصفانه برخورد کردید.
وقتی شما با شخصی خودشیفته در رابطه هستید، دیگر زندگیتان متعلق به خودتان نیست. همسرتان تمام زندگی شما را به خود اختصاص خواهد داد.
سعی کنید در همان اولین مراحل رابطه، نشانه ها را متوجه شوید. از هر آنچه درست است و هر آنچه پذیرفتنی نیست، دید واضحی داشته باشید. از همه مهمتر، به یاد داشته باشید که شما انسانی فوق العاده هستید که لایق عشق و شادی است؛ پس عاقلانه انتخاب کنید.
درباره رضا بیرانوند
رضا بیرانوند روانشناس عمومی مشاور و برنامه ریز موفقیت در زندگی کارشناس و مشاور برنامه های صدا و سیما مشاوره حضوری با بیش از 2000نفر به صورت خصوصی حضور دربیش از 1000برنامه رادیویی و تلویزیونی کارشناس شبکه های تلویزیونی دو-چهار-پنج کارشناس شبکه های رادیویی جوان-ایران-فرهنگ-اقتصاد مولف و مبتکر شیوه های نوین در علوم مشاوره و روانشناسی
نوشته های بیشتر از رضا بیرانوند