نشانه های رفتاری افراد بی ثبات

بی ثباتی عاطفی یا ناخویشتن‌داری عاطفی چیست؟

بی ثباتی عاطفی اختلالی است که ویژگی آن خنده یا گریهٔ ناگهانی، کنترل‌نشدنی و بی‌جا است. این اختلال معمولا در افرادی رخ می‌دهد که به اختلال اعصاب یا جراحات خاصی دچارند. این مشکلات ممکن است کنترل احساسات را در مغز مختل کنند. در این اختلال احساسات به‌شکل طبیعی در فرد ایجاد می‌شود؛ اما گاهی هنگام ابراز آن احساسات اغراق می‌کند یا آنها را به ‌گونه‌ای نامتناسب بروز می‌دهد. بی ثباتی عاطفی زندگی مبتلایان را مختل می‌کند و آنها را در معرض شرمندگی قرار می‌دهد. این اختلال اغلب تشخیص داده نمی‌شود یا با اختلالات خلقی (افسردگی، اختلال دوقطبی و…) اشتباه گرفته می‌شود. باوجوداین، بی ثباتی عاطفی اگر به‌درستی تشخیص داده شود، با دارو کنترل‌شدنی است.

نشانه‌های بی ثباتی عاطفی چیست؟

نشانه اساسی این اختلال فوران احساسات با گریه یا خندهٔ اغراق‌شده یا نامتناسب با خلق فرد است: خنده یا گریه‌ای که بی‌اختیار و کنترل‌نشدنی است. خنده نیز اغلب تبدیل به گریه می‌شود. عود این بیماری در هر زمان ممکن است و خلق فرد تا بروز مجدد حملات خنده یا گریه، طبیعی به نظر می‌رسد. در بیماری بی ثباتی عاطفی گریه نشانهٔ شایع‌تری است تا خنده.

واکنش احساسی‌ای که در بیماران مبتلا به این اختلال دیده می‌شود اغلب مشهود است. گریه یا خنده فرد مبتلا می‌تواند چندین دقیقه ادامه پیدا کند. مثلا فرد ممکن است به جوکی بی‌مزه بی‌اختیار بخندد؛ یا در موقعیت‌هایی که برای دیگران آن‌‌چنان خنده‌دار یا غمناک نیست، بخندد یا گریه کند. معمولا واکنش مشاهده‌شده با واکنش‌های احساسی سابق فرد متفاوت است.

چون این اختلال اغلب با گریه همراه است، معمولا با افسردگی اشتباه گرفته شود؛ البته، علائم بی ثباتی عاطفی گذرا هستند و این با افسردگی تفاوت دارد.
علاوه‌براین، افراد مبتلا به بی ثباتی عاطفی اغلب فاقد ویژگی های افسردگی مثل مشکلات خواب یا کاهش اشتها هستند. با این حال باید توجه داشت که افسردگی در مبتلایان به بی ثباتی عاطفی معمول است.

دلایل بی ثباتی عاطفی
این اختلال معمولا در کسانی بروز می‌کند که به مشکلات عصب‌شناختی یا جراحات خاصی مانند موارد زیر دچارند:

سکته
ام اس
جراحات وارد شده به سر
آلزایمر
پارکینسون

با وجود کامل‌نبودن پژوهش‌ها درباره بی ثباتی عاطفی علت این بیماری به آسیب‌هایی‌ ربط داده می‌شود که در مسیرهای عصبی رخ داده است: مسیرهایی که در تنظیم بروز عواطف و احساسات نقش دارند.

سازگاری در مقابل ناسازگاری

شخصیت را می توان به دو بخش سازگار و ناسازگار تقسیم کرد. شخصیت سازگار از این توانایی برخوردار است که در ارتباط با تغییرات موقعیتی انعطاف پذیری داشته باشد. فردی با شخصیت سازگار، در برخورد با مشکلات و چالش‌های زندگی انعطاف پذیری بیشتری دارد و از سطح تاب آوری بالاتری برخوردار است.

اما افراد با شخصیت ناسازگار در مواجهه با شرایط مختلف و درست زمانی که فرد باید تغییراتی در رفتار یا تصمیم گیری خود ایجاد کند، انعطاف ناپذیر می شوند.

برخی خصوصیات شخصیتی اعم از سازگار یا ناسازگار در یک جامعه مورد پسند است، اما در جامعه دیگر مورد نکوهش قرار می‌گیرد. همچنین از عوامل زیستی می‌توان به نقش هورمون‌های تستوسترون در تکانشگری یا هورمون مونوآمین اکسیداز در سطح فعالیت‌های اجتماعی فرد یا افراد آن جوامع اشاره کرد.

چگونگی به وجود آمدن اختلالات شخصیتی

زمانی که ذهن و رفتار آدمی با معیارهای فرهنگی جامعه منطبق نباشد، اختلال شخصیتی مطرح می شود، این نوع رفتار از دوره نوجوانی یا جوانی شروع می‌شود. نفوذی غیرقابل انعطاف دارد، در طول زمان تغییر نمی‌کند و موجب ناخشنودی فرد و مختل شدن کارکردهایش می‌شود. هر گاه صفات شخصیتی، غیرقابل انعطاف و غیرانطباقی باشد، می تواند کارکردهای فرد را مختل سازد یا رنج و عذاب درون ذهنی برایش ایجاد کند.
صفت شخصیت الگوی بادوام عبارت از درک کردن محیط و دیگران، برقرار کردن رابطه و فکر کردن به آنها است، الگویی که در قالب ساخت روانی فرد تثبیت شده است. در عین حال اختلال شخصیت برعکس الگوی ناسازگارانه و بادوام تجربه درونی و رفتاری به شمار می رود که به زمان نوجوانی یا جوانی بر می گردد.
اختلال شخصیتی حداقل در دو زمینه از چهار حالت شناخت، هیجان پذیری، عملکرد میان فردی و کنترل تکانه خود را آشکار می کند.
اختلال های شخصیت مجموعه ای از الگوهای رفتار گوناگون و پیچیده است و آنها در دور معیوبی گرفتار می شوند که در آن، سبک شخصی آشفته شان دیگران را بیزار کرده و از این رو، شیوه های برقراری ارتباط مشکل آفرین آنها را تشدید می کند.
با توجه به اینکه اختلال های شخصیت کل ساختار موجودیت فرد را در بر می گیرد از این رو برای درمان این گونه رفتارهای فردی، درمان و تشخص این رفتارها با وجود رفتارهای مشابه، بسیار دشوار است.

مشکلات مبتلایان به بی ثباتی عاطفی

علائم شدید بی ثباتی عاطفی می‌تواند باعث شرم‌زدگی، انزوای اجتماعی، اضطراب و افسردگی در مبتلایان شود. به‌ویژه اگر فرد پیش‌از‌این مبتلا به بیماری‌های عصب‌شناختی بوده باشد، این اختلال ممکن است در انجام کار و وظایف روزانه مشکل ایجاد کند.

تشخیص و درمان اختلال شخصیتی

اختلال های شخصیتی را می توان در سه گروه دسته بندی کرد گروه نخست شامل اختلال های شخصیت پارانوید، اسکیزوئید و اسکیزوتایپی  در ویژگی های رفتار عجیب و غریب و غیرعادی مشترک هستند، گروه دوم اختلال های شخصیت ضد اجتماعی، مرزی، نمایشی و خود شیفته می شوند که بیش از حد نمایشی، هیجانی، دمدمی یا غیرقابل پیش بینی هستند و دسته سوم در گروه اختلال های شخصیت اجتنابی، وابسته و وسواسی قرار دارند که رفتارهای مضطرب و بیمناک را شامل می شود.
روان درمانی و دارو درمانی دو راهکار برای کمک به فرد مبتلا به اختلال شخصیت میباشد، اگرچه بیماران با درمانگر رابطه‌ای صمیمی برقرار نمی‌کنند اما در روان درمانی فعالانه شرکت می‌کنند. در گروه درمانی بیماران ممکن است تا مدتها ساکت بمانند اما بالاخره مشارکت می‌کنند.

چگونه می توان به افراد مبتلا به اختلال شخصیت مرزی کمک کرد؟

چندین روش موثر برای درمان این اختلال وجود دارد.
دارو درمانی شامل: داروهای ثابت کننده خلق و خو، داروهای ضدجنون و ضد افسردگی می توانند این علائم را کنترل کنند. روش های مختلف مشاوره و درمان شامل روان درمانی و یک درمان جدید که به نام رفتار دیالیتیکی خوانده می شود نیز می تواند برای افراد مبتلا به اختلال شخصیت مفید باشد و بیماری آنها را کنترل کند.

درمان های گروهی نیز می تواند باعث شود افراد رفتارهای خوب را جایگزین رفتارهای بد کنند و به همسالان و دیگر بیماران نیز این کار را یاد دهند.

کنار آمدن با این اختلال
بی ثباتی عاطفی می‌تواند باعث شرمندگی و استرس شود. می‌توانید شرایط این بیماری را به خانواده، دوستان و همکارانتان توضیح دهید تا هنگام مواجهه با علائم رفتاری این بیماری در شما، تعجب نکنند و سردرگم نشوند.

صحبت با دیگر مبتلایان می‌تواند به شما احساس درک‌شدن بدهد؛ همچنین فرصتی فراهم می‌کند که نکات کنار آمدن با این بیماری را با یکدیگر به اشتراک بگذارید.

برای کنار آمدن با بروز این بیماری:

حواس خودتان را پرت کنید؛

نفس عمیق و آرام بکشید؛

بدنتان را آرام کنید؛

موقعیت خود را تغییر دهید.

برای ملاقات با دکتر آماده شوید

دفترچه‌ای داشته باشید که در آن علائم خود را یادداشت کنید. فوران احساسات خود را با جزئیات یادداشت کنید. آیا این فوران خودخواسته بوده است؟ چه مدت طول کشیده است؟ چه‌چیز جرقه‌ این فوران عاطفی را زد؟ آیا فوران احساسی شما بازتابی از احساسات همان زمان بود؟ آیا فوران احساسی در روابط اجتماعی شما اختلال ایجاد کرده است؟

آماده باشید که استرس‌های بزرگ این روزهایتان یا تغییرات بزرگ زندگی خود را با پزشک در میان بگذارید. همچنین فهرستی از داروها، ویتامین ها، داروهای گیاهی و مکمل‌های مصرفی‌تان تهیه کنید.