5نشانه افراد حقیر شده
نشانه های افراد حقیر کدامند؟
نشانه های «عقده حقارت» یا خود کم بینی
کسانی که برای خودشان ارزشی قائل نیستند، فکر میکنند که همیشه دشمن های فرضی در فکر دسیسه نشسته اند تا آنها را از هر جایی که هستند پایین بکشند.
یکی از عوامل اساسی انحرافات روان و شخصیت انسان، «عقده حقارت» یا خود کم بینی است، عقده حقارت به حالت سرکوفتگی و افسردگی همراه با کینه توزی که به سبب ناکامی و تحمل رنج و خفت و حقارت پدید می آید، تعریف شده است.
«احساس حقارت» داشتن، همان طور که از کلمه دومش بر می آید، یعنی اینکه یک نفر حس کند در برابر دیگران کوچک است و خودش را دست کم بگیرد. البته همانطور که از کلمه اولش هم بر می آید، نشان از این دارد که این «خودکم بینی» چندان ربطی به واقعیت ندارد و بیشتر باور و حس یک آدم نسبت به خودش است. «عقده حقارت» دارای ماهیت فطری نبوده و اختصاص به طبقه یا قشر معینی ندارد، بلکه عارضه ای است که علل پیدایش آن را باید در تربیت و پرورش اولیه فرد و روابط و مناسبات متقابل او با محیط در دوران کودکی تا بلوغ جست وجو کرد. مثل تبعیض، نازپروردگی، عدم ارزش گذاری های خانواده برای شخص، عدم مسئولیت دادن و…
خود کم بینی نوعی حالت روانی است که در آن فرد در مورد توانایی ها و ارزش های خود نامطمئن است. چنین فردی اعتماد به نفس یا بهتر است بگوییم عزت نفس پایینی دارد. خود کم بینی باعث میشود فرد نشانه های ذهنی و رفتاری خاصی از خود نشان دهد و کیفیت زندگی اش به خاطر داشتن همین نشانه ها پایین بیاید. خود کم بینی از یک وضعیت طبیعی تا یک وضعیت حاد متغیر است. علل آن هم بسته به نوعش متفاوت هستند. برای غلبه بر خود کم بینی فرد میتواند از یک مشاوره روانشناسی کمک گرفته تا سلامت روان خود را بهبود ببخشد.
ویژگی های افراد ضعیف:
۱-به ندرت سؤال میکنند؛
۲-تفاوت میان تدبیر و حیله را نمیدانند؛
۳-قابل پیش بینی نیستند؛
۴-به ندرت فرد توانمندی اطرافشان پیدا میشود؛
۵-نهایت تلاش خود را میکنند تا نگویند: اشتباه کردم؛
۶-خیلی سریع میخواهند به پول برسند؛
۷-خیلی اصرار دارند آدمهای خوبی هستند؛
۸-تصور میکنند سر همه را کلاه گذاشته اند؛
۹-دائما روش و فکر خود را تغییر میدهند؛
۱۰-شخصیت داشتن و ثبات شخصیتی برای منافع آنها، آفت است؛
۱۱-به ندرت به پیآمدهای کارهای خود اهمیت میدهند؛
۱۲-با ارادت، چاپلوسی و وارونه جلوه دادن مسایل، رشد میکنند؛
۱۳-چون برای کسب پول و مقام عجله دارند، بسیار تزویر میکنند؛
۱۴-بیهوده میخندند؛
۱۵-برای ارائه تصویر مثبت از خود، از هر حیله ای استفاده میکنند؛
۱۶-در رابطه با یک موضوع، به افراد مختلف، تفاسیر مختلف میگویند؛
۱۷-بسیار طمع و حسادت دارند؛
۱۸-حوصله ندارند چندین سال زحمت بکشند تا احترام دیگران را بدست آورند؛
۱۹-مجهز به صفت چاپلوسی اند؛
۲۰-بسیار وقت میگذارند تا سر از کار دیگران درآورند؛
۲۱-حداقل نصف آنچه که میگویند صحت ندارد؛
۲۲-اعتماد به نفس مبتنی بر جهل دارند؛
۲۳-بسیار افراد کوتاه مدت هستند؛
۲۴-چون با حیله گری کار خود را پیش میبرند، بسیار فراموش کارند؛
۲۵-زبانشان بسیار تلخ است؛
۲۶-اهل هیاهو هستند؛
۲۷-برای رسیدن به پول با هر اهریمنی کار میکنند؛
۲۸-تقریباً به جز پول و مقام، هیچ اصل دیگری برای آنها مهم نیست؛
نشانه های افراد حقیر:
بی احترامی به دیگران
آدم هایی که برای خودشان احترام قائل نیستند، به دیگران هم احترام نمی گذارند، آنها فکر می کنند چون خودشان، خودشان را قبول ندارند، پس نباید کس دیگری را هم قبول داشت. آنها کوچک ترین مشکل دیگران را چنان به رخ شان می کشند که آنها تحقیر شوند.
دهن بینی
همان قدر که آدم های دارای عزت نفس خودمختار هستند، برعکس، آدم های خودکم بین با کوچک ترین توصیه دیگران، مسیر زندگیشان را عوض می کنند. کافی است که به این آدمها بگویی لباس شان زشت است، دیگر عمراً فردا آن لباس را تنشان ببینید. اگر دقت کنید، می بینید که احساس حقارت، یا خودش را با انتقاد ناپذیری شدید نشان می دهد یا انتقاد پذیری شدید!
انزوا
کسانی که احساس حقارت دارند، فکرمی کنند دیگران هم مثل خودشان، آنها را غیرجذاب و خسته کننده می دانند. به همین خاطر سعی می کنند تا جایی که میشود، توی چشم نباشند و با کسی دهان به دهان نشوند تا ضعف خیالی شان مشخص نشود.
رقابت گریزی
آدم های خود کم بین با اینکه دلشان می خواهد همیشه برنده شوند، سعی می کنند تا جایی که می توانند وارد هیچ رقابتی نشوند. آنها خودشان فکر می کنند که بازنده خواهند بود و بازندگی هم یک فاجعه دیگر است!باید خودتان دست به کار شوید، شما باید خودتان را باور کنید و در تمام شرایط باید خودتان باشید.
انتقادناپذیری
یکی از علت هایی که آدم ها انتقاد پذیر نیستند، همین است که آنها هر نوع انتقاد سازنده یا ناسازنده ای را دشمنی تلقی می کنند. خودکم بین ها دوست ندارند کسی ناتوانی های آنها را گوشزد کند. بنابراین برای آن که بتوان با «عقده حقارت»، به سازشی منطقی رسید یا آن را از وجود خویش دور ساخت، لازم است درباره آن شناسایی کافی پیدا کرد. وقتی انسان در گزینش هدف های زندگی خود، اندیشه های خام و بی حاصل می پرورد یا سعی می کند با محال درآویزد و یا تنها تمایلات و منافع شخصی را وجهه همت و کوشش خویش قرار می دهد، مفهومش این است که راه گریز خود را در شکست و نومیدی میجوید؛ تا حالا شده که خودتان برای تشویق خودتان هدیه بخرید، شده که نظر دیگران را درباره موقعیت تان در نظر نگیرید و شده که برای موفقیت های کوچک و بزرگ خودتان، جایزه بخرید؟ یکی از راه هایی که میتواند به شما کمک کند تا از پس احساس حقارت تان بر بیایید ، این است که راه هایی برای تشویق خود پیدا کنید. بسیار لذت بخش است که آدم بعد از موفقیت در یک آزمون زندگی، اولین شیرینی موفقیتش را خودش بخورد و بعد آن را به دیگران تعارف کند.
ادامه مطلب بعد از فرم رزرو وقت…
فرم رزرو وقت فوری
به طور کلی از نشانه های احساس حقارت افراد میتوان به موارد زیر اشاره کرد:
ناتوانی در برقراری ارتباط با دیگران
ترس از قضاوت دیگران
نگرانی در مورد ظاهر، موفقیت و خصوصیات خود
یافتن نقص در خود
نادیده گرفتن توانایی ها و موفقیت های خود
بزرگ نمایی زندگی و موفقیت های دیگران
اضطراب عملکرد
نیاز به توجه افراطی از سوی دیگران
حساسیت بیش از حد و زود رنج بودن
انواع خود کم بینی
احساس خودکم بینی و عقده حقارت وضعیتی است که همه افراد در بدو تولد آن را احساس میکنند. این جریان به علت ناتوان بودن کودک از انجام بسیاری از کارها ناشی میشود. در واقع خود کم بینی و حقارت یک وضعیت طبیعی است که به رشد فرد کمک میکند. افراد با احساس خود کم بینی تشویق میشوند تا بر آن غلبه کنند و در نتیجه رشد کرده و به موفقیت نائل میشوند.
هنگامی که احساس خود کم بینی شدید باشد و منجر به احساس حقارت زیاد شود، فرد تلاش های بسیار زیادی برای جبران این احساس حقارت میکند و همین امر میتواند منجر به دستاوردهای بسیار بزرگ برای او شود. یعنی عملا یک وضعیت حقارت آمیز منجر به دستاوردهای بسیار بزرگ میشود. از طرف دیگر فرد ممکن است برای جبران این احساس خود کم بینی دست به هر کاری بزند و خلاف اجتماع و قوانین عمل کند. در این صورت هم برای خود و هم برای دیگران خطرناک خواهد بود.
برخی از افراد هم به هیچ یک از طرق بالا عمل نمیکنند. یعنی به شکل آگاهانه خود را دست کم میگیرند و دائما در مورد خود شک و تردید دارند. این افراد ظاهرشان کم اعتماد به نفس بوده و به خاطر همین اعتماد به نفس کم از مشارکت های سود بخش در اجتماع و کار خودداری میکنند و هیچ وقت نمیتوانند پتانسیل های خود را شکوفا کنند.
افراد دارای شخصیت اجتنابی و شخصیت وسواسی با احتمال بیشتری احساس خود کم بینی را تجربه خواهند کرد.
علل خود کم بینی
همان طور که گفته شد خود کم بینی یک وضعیت طبیعی در جریان رشد است. هر کودکی خود را کم و پایینتر از دیگران میبیند و تلاش میکند آن را جبران کند.
گاهی اوقات نواقص جسمانی علت یک خود کم بینی شدید میشوند. این نواقص ممکن است حقیقی و یا واقعی باشند. توجه بیش از حد به ظاهر، فرد را در معرض ابتلا به بدریخت انگاری بدنی قرار میدهد.
از طرف دیگر داشتن والدین سرزنشگر یا کمالگرا که دائما ایرادها و نواقص کار کودک را به رخش میکشند و به جای تشویق و تایید، دائما انتقاد میکنند؛ باعث میشوند کودک اعتماد به نفس خود را از دست دهد و توانایی های خود را دست کم بگیرد.
نادیده گرفته شدن در دوران کودکی و بی توجهی والدین به احساسات کودک، سرد بودن والدین به لحاظ عاطفی و دور بودن آنها از فرزندشان میتواند منجر به احساس اضافه بودن و بی ارزشی در کودک شود. فرد خود کم بین، خود را بی ارزش و نالایق میداند، همان طور که والدینش این احساس را در او ایجاد کرده اند.
بنابراین سبک فرزندپروری اتخاذ شده توسط والدین یکی از علل پر اهمیت در خود کم بینی افراد میباشد.
احساس حقارت از کجا ناشی می شود؟
نادیده گرفته شدن توسط والدین
آزار توسط والدین
فقدان حمایت عاطفی
نوع تربیت خانواده
تبعیض و محرومیت اجتماعی
تعلق به گروه های اقلیت جامعه
نقص های جسمی
عملکرد تحصیلی ضعیف
درمان خود کم بینی
غلبه بر خود کم بینی غلبه بر عادتی چندین ساله است. بنابراین شاید مقابله با آن برایتان سخت به نظر برسد. بنابراین بهتر است از یک روانشناس کمک بگیرید تا روی عزت نفس و اعتماد به نفس شما کار کند. در کنار کاری که یک روانشناس برای شما میکند، راه های زیر هم کمک کننده خواهد بود:
خودتان را تشویق کنید. سعی کنید در طول روز کارهایی را که خوب انجام داده اید پیدا کنید و خودتان را بابت آنها تشویق کنید.
اگر فقط در موقعیت های خاصی احساس خود کم بینی میکنید، این موقعیت ها را پیدا کنید.
اگر افراد خاصی هستند که این احساس را در شما به وجود می آورند، رابطه تان را با آنها تنظیم و مدیریت کنید.
گاهی اوقات احساس ضعف و خود کم بینی ریشه در واقعیت دارد. اگر واقعا در مسئله ای مهارت ندارید، تلاش و تمرین کنید، مهارت را به دست آورید تا اعتماد به نفستان بالا برود.
بدانید همه انسانها ضعف دارند و این فقط شما نیستید که گاهی اوقات کارهایی را بد انجام میدهید یا برخی صفات بد دارید. با دقت کردن در زندگی دیگران متوجه نقاط ضعف آنها میشوید.
ظاهر زندگی دیگران را با باطن زندگی خود مقایسه نکنید. اغلب افراد جوانب منفی زندگی شخصی خود را مخفی میکنند.
راههایی برای تشویق خود پیدا کنید.
مکانیزم باور خود، عزت نفس است. برای اینکه خودمان را باور کنیم باید عزت نفس را در درون خودمان افزایش دهیم. عزت نفس عبارت است از احساس ارزشمند بودن؛ این حس از مجموعه افکار، احساسات، عواطف و تجربیات ما در طول زندگی ناشی میشود.
و در آخر به طور خلاصه به راهکار های کاهش احساس خود کم بینی میپردازیم:
گذشته را فراموش کنید و با خاطراتتان کنار بیایید
با خودتان مهربان باشید
مهارت نه گفتن را یاد بگیرید
به کسانی ارتباط برقرار کنید که به شما حس خوبی می دهند
قاطع تر باشید
توانایی های خود را بشناسید
از شکست نترسید
با خودتان بهتر حرف بزنید
از انتظارات غیرمعقول دست بکشید
مقایسه نکنید
سخن آخر
نکته آخر این که همواره سعی کنید خودتان باشید. مشکل بسیاری از افرادی که به خود کم بینی دچار هستند این است که همواره میخواهند شبیه به دیگران باشند و خود را با آنها مقایسه میکنند. سعی کنید خودتان باشید.
البته منظورمان این نیست که نقص هایتان را نادیده بگیرید؛ بهتر است به جای تقلا کردن برای شبیه شدن به دیگران، توانایی ها و استعدادهای خود را گسترس دهید و به فکر جبران و بهتر شدن نقص های خود باشید.
باید با تمام وجود، خودتان را بپذیرید. مکانیزم باور خود، عزت نفس است. برای اینکه خودمان را باور کنیم باید عزت نفس را در درون خودمان افزایش دهیم.
می اندیشیم که فردی با هوش یا کودن هستیم، احساس می کنیم که شخصی منفور یا دوست داشتنی هستیم، مورد قبول و اطمینان هستیم یا خیر؟ خود را دوست داریم یا نداریم؟ همانطور که ملاحظه می کنید، مولفه های عزت نفس گسترده و پیچیده است. مجموعه این برداشت ها و ارزیابی ها و تجاربی که از خویش داریم باعث می شود که نسبت به خود احساس خوشایند ارزشمند بودن، یا بر عکس احساس ناخوشایند بی کفایتی داشته باشیم؛ لازم به ذکر است که اعتماد به نفس و در یک کلام تمام ویژگی های مثبت فرد، از عزت نفس ناشی می شود.
درباره رضا بیرانوند
رضا بیرانوند روانشناس عمومی مشاور و برنامه ریز موفقیت در زندگی کارشناس و مشاور برنامه های صدا و سیما مشاوره حضوری با بیش از 2000نفر به صورت خصوصی حضور دربیش از 1000برنامه رادیویی و تلویزیونی کارشناس شبکه های تلویزیونی دو-چهار-پنج کارشناس شبکه های رادیویی جوان-ایران-فرهنگ-اقتصاد مولف و مبتکر شیوه های نوین در علوم مشاوره و روانشناسی
نوشته های بیشتر از رضا بیرانوند